Meteen naar de inhoud

Fossiele industrie en de academie: het in kaart brengen van de banden tussen universiteiten en olie- en gasbedrijven

Als onderdeel van een coalitie (Scientists4FutureScientist RebellionUniversity Rebellion, End Fossil: Occupy!Fossielvrij NLReclame FossielvrijSocial Tipping Point CoalitionMilieudefensie Jong en anderen) verzamelen wij informatie over de relaties tussen Nederlandse universiteiten en bedrijven die actief zijn in de productie en verwerking van fossiele brandstoffen.

We ondersteunen en coördineren decentraal onderzoek naar relaties tussen universiteiten en fossiele bedrijven. We doen dit door decentrale informatievergaring op campussen, door Woo-verzoeken (Wet open overheid) en door crowdsourcing, te beginnen in Nederland maar met het oog op uitbreiding naar andere landen. De verzamelde informatie wordt geïntegreerd in een database en weergegeven op een interactieve website, welke regelmatig bijgewerkt wordt. Deze fungeert als een informatiebron voor onderzoeksjournalisten, actiegroepen, studenten, universiteitsmedewerkers en -bestuurders, NGO’s, beleidsmakers en het publiek.

De website geeft bovengenoemde doelgroepen antwoorden op de volgende vragen:

  • Welke fossiele banden heeft elke universiteit – voor zover wij hebben kunnen nagaan (financiering van onderzoek, onderzoekers met een dubbelfunctie, gastcolleges, sponsoring van studieverenigingen, enz.)?
  • Wanneer/waarom is het problematisch als een universiteit banden heeft met fossiele bedrijven?
  • Welke universiteiten en faculteiten zijn fossielvrij en welke hebben de meeste fossiele banden?
  • Welke van de geïdentificeerde banden zijn het meest problematisch?
  • Welke acties zijn ondernomen door activistische groepen en hoe reageren de universiteiten hierop?
  • Wat is het beleid van de verschillende universiteiten op dit gebied en welke beloften hebben zij gedaan?

Waarom is het van belang om de banden tussen universiteiten en de fossiele industrie in kaart te brengen?

Verschillende activistische studenten en medewerkers zetten in de afgelopen maanden hun universiteiten onder druk om hun banden met de fossiele industrie te verbreken. Deze acties, waarbij soms delen van de universiteit werden bezet, zorgden voor veel media-aandacht, interne discussies en zelfs een moratorium op onderzoek met fossiele bedrijven in afwachting op een uitgebreidere discussie.

Uit recent onderzoek blijkt dat onderzoekcentra die gefinancierd worden door bedrijven uit de fossiele brandstoffenindustrie positiever staan tegenover gas. Financiering kan ook de focus van onderzoek beïnvloeden in de richting van technologieën die het bedrijfsmodel van fossiele bedrijven het minst verstoren in plaats van die welke het meest noodzakelijk zijn voor een energietransitie: een veel hoger percentage van de financiering voor koolstofafvang- en opslag (CCS) is afkomstig van olie- en gasbedrijven dan voor enige andere hernieuwbare technologie.

Ook in het studentenleven zijn fossiele bedrijven actief door sponsoring van studentenverenigingen, studentenuitjes, carrière-evenementen en gastcolleges, waardoor zij reclame kunnen maken bij studenten en personeel en een positief beeld van hun activiteiten kunnen schetsen. De banden tussen de academische wereld en de fossiele industrie kunnen leiden tot greenwashing en het legitimeren van schadelijke praktijken. Universiteiten dragen bij tot een “social licence to operate” voor fossiele bedrijven door met hen samen te werken aan “groene” projecten en hen in staat te stellen zich als maatschappelijk betrokken te presenteren. 

De relaties tussen universiteiten en fossiele bedrijven zijn verre van transparant. Belangenconflicten en financieringsbronnen worden vaak niet openbaar gemaakt; in één van de meest extreme gevallen die tot dusver aan het licht zijn gekomen, werd onderzoek van de Erasmus Universiteit dat als basis diende voor de wijziging van het Nederlandse belastingbeleid in het geheim gefinancierd door Shell. Het gebrek aan transparantie belemmert actiegroepen: het transparant maken van fossiele banden is cruciaal voor een open discussie over welke relaties universiteiten zouden moeten hebben met fossiele bedrijven.

Sommige actiegroepen in Nederland en daarbuiten zijn begonnen met het verzamelen van informatie als basis voor verdere petities en acties en zijn van plan Woo-verzoeken in te dienen. Wij zijn in contact met deze groepen en willen hen steunen in hun onderzoek. We hebben ook contact met onderzoeks- en actiegroepen in andere landen en zijn van plan onze methodologie uit te breiden naar andere landen (bv. het Verenigd Koninkrijk, Duitsland).

Hoe kan ik helpen?

Als je weet dat jouw universiteit banden heeft met fossiele brandstofbedrijven, laat het ons dan weten via dit formulier of stuur ons een e-mail op info@solid-sustainability.org. We kunnen de band dan verder onderzoeken en publiceren op onze website (conceptversie hier).

Wil je zelf actief worden? Neem dan contact met ons op of met jouw lokale University Rebellion, Scientist Rebellion, or Scientists for Future groep.