De tabaksindustrie heeft nog altijd een voet tussen de deur bij wetenschappelijk onderzoek van verschillende Nederlandse universiteiten. Dat blijkt uit ons onderzoek samen met onderzoekers van de Universiteit Leiden.
Het onderzoeksrapport toont aan dat Nederlandse universiteiten de afgelopen jaren achterliepen als het gaat om het weren van de tabaksindustrie: beleid ontbreekt.
Waar medische tijdschriften en financiers van kankeronderzoek internationaal een sleutelrol speelden in het isoleren en uitbannen van de tabaksindustrie, zijn academici zich vaak nog onvoldoende bewust van de manieren waarop het bedrijfsleven de wetenschap inzet om beleid te vertragen en de publieke opinie te sturen.
De tabaks- en fossiele industrie gebruiken dezelfde strategieën: zo worden academici ingezet om twijfel te zaaien en legitimiteit te verschaffen, wordt onderzoek gestuurd naar technologische ‘oplossingen’ die de industrie in stand houdt (zoals e-sigaretten en zogenoemde ‘transitiebrandstoffen’) en worden jongeren strategisch benaderd (bijvoorbeeld door het sponsoren van studentenverenigingen).
Terwijl de Wereldgezondheidsorganisatie en veel wetenschappers een “onverzoenbaar conflict” erkennen tussen de tabaksindustrie en volksgezondheidsbelangen (WHO Framework Convention on Tobacco Control), rechtvaardigen veel universiteiten partnerschappen met de fossiele brandstofindustrie als deze gekoppeld zijn aan de energietransitie (zie https://mappingfossilties.org/Overview.html) .
We hopen dat onze bevindingen zullen bijdragen aan lopende beleidsdiscussies op universiteiten over partnerschappen met de fossiele brandstofindustrie en discussies zullen inspireren in de bredere academische ecosystemen: ons onderzoek toont aan dat onderzoeksfinanciers, academische tijdschriften en gezondheidsprofessionals een belangrijke rol speelden in het beteugelen van de invloed van de tabaksindustrie in de wetenschap.
Ons werk kreeg ook aandacht in de media:
- Sjors Roeters in Vrij Nederland: “Universiteiten nog steeds onder invloed van tabakslobby – beleid ontbreekt”: https://www.vn.nl/universiteiten-nog-altijd-verbonden-met-tabaksindustrie-beleid-ontbreekt/
- TabakNee: “Er was – en is nog steeds – meer contact tussen de tabaksindustrie en Nederlandse universiteiten dan verwacht”: https://www.tabaknee.nl/nieuws/item/3229-universiteiten-staan-open-voor-tabakslobby
Lees hier ons volledige rapport: https://zenodo.org/records/15274865
Auteurs: Linda Knoester, Aaron Pereira, Lynn Vanheule van Solid Sustainability Research
en Andrea Reyes Elizondo, Andrew Littlejohn, Anne E. Urai van Universiteit Leiden.
Dit onderzoek werd financieel ondersteund door Leiden Healthy Society Center (LHSC).
Dank aan Martine Doppen, Reclame Fossielvrij, Veerle van Onzenoort, Marc Willemsen, Wanda de Kanter en Marzia Violini voor hun ideeën, support en feedback.